Politieke agenda Tweede Kamer: belangrijke dossiers tot aan het zomerreces 2025
Met nog een paar maanden te gaan tot het zomerreces van de Tweede Kamer (vanaf vrijdag 4 juli 2025), staan er nog veel debatten en besluiten op de agenda. De Kamerleden hebben een drukke periode voor de boeg, waarin diverse maatschappelijke thema’s aan bod komen. Terwijl de wereld er anders voor staat dan voorgaande jaren. Hieronder een overzicht van de belangrijkste onderwerpen die tot aan het reces besproken worden.
Nederland van het slot: De stikstofplannen van minister Wiersma
Op vrijdag 25 april 2025 presenteerde minister Femke Wiersma (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) haar langverwachte stikstofaanpak. De kern van haar voorstel is een fundamentele wijziging van het stikstofbeleid: voortaan moet niet langer de stikstofdepositie (waar de uitstoot precies neerkomt) leidend zijn, maar de stikstofemissie (wat een bedrijf daadwerkelijk uitstoot). Deze zogenaamde systeemwijziging moet boeren meer handelingsvrijheid bieden en de vergunningverlening in Nederland weer op gang helpen.
De behandeling van de stikstofplannen van minister Wiersma in de Tweede Kamer staat gepland voor medio mei/juni 2025. Eerst volgt een technische briefing aan Kamerleden, waarna een inhoudelijk commissiedebat met de minister zal plaatsvinden. De Kamer heeft daarbij expliciet om een actuele kabinetsreactie gevraagd op de uitkomsten van de juridische toetsing door de Raad van State. Een grote koerswijziging lijkt er echter niet te komen. De deadline van 2030 wordt naar 2035 verschoven in de “startplannen” van minister Wiersma.
De uitwerking van het nieuwe stikstofbeleid lag niet alleen op het bord van het ministerie van LVVN. Binnen het kabinet was er de zogenoemde interdepartementale commissie stikstof opgericht om de plannen van Wiersma af te stemmen met andere betrokken departementen, zoals Infrastructuur en Waterstaat, Binnenlandse Zaken, Defensie en Economische Zaken. Deze commissie moest zorgen voor samenhangend beleid en waken over de juridische en ecologische uitvoerbaarheid van de koerswijziging. Ook de gevolgen voor bouwprojecten, mobiliteit en natuurherstel werden hierin meegenomen.
Voorjaarsnota en suppletoire begrotingen
De Voorjaarsnota 2025 verschijnt traditioneel eind april en vormt het moment waarop het kabinet de lopende begroting bijstelt op basis van economische realiteit en politieke prioriteiten. In deze nota staan herverdelingen van middelen, correcties op eerdere aannames, en de eerste vooruitblik op de Miljoenennota van Prinsjesdag. Zo ook twee weken geleden (+link). Doordat afgelopen Prinsjesdag veel besluitvorming vooruit werd geschoven, was de verwachting dat de Voorjaarsnota ook erg beleidsinhoudelijk zou zijn. Nu zien we echter dat veel zaken alsnog zijn doorgeschoven naar komende augustusbesluitvorming. Tegelijk worden de zogeheten suppletoire begrotingen gepresenteerd: tussentijdse aanpassingen van de departementale begrotingen, waarin bijvoorbeeld extra geld is om de tekorten van gemeenten gedeeltelijk te compenseren, huurverhogingen worden tegengegaan en extra geld voor de huurtoeslag, de zogenaamde
boodschappenbonus wordt vastgelegd. Doordat de onderhandelingen dit keer vooral politiek waren, werden sommige bewindspersonen verrast door besluiten die zijn genomen. Daarom is de coalitie nu bijvoorbeeld op zoek naar een oplossing voor de problemen die ontstaan rondom huurbevriezing en bouwen op het ministerie van VRO.
Het plenaire debat over de Voorjaarsnota vindt op 11 juni plaats. Het debat over de Voorjaarsnota wordt vaak gecombineerd met de behandeling van de eerste suppletoire begrotingen, om het financiële totaalbeeld te kunnen beoordelen. Waarschijnlijk zullen de stemmingen in de laatste vergaderweek van de Kamer, eind juni/begin juli, plaatsvinden. Tot die tijd voeren Kamercommissies al voorbereidende gesprekken met de betrokken ministers en staatssecretarissen.
Deze begrotingsbehandeling geldt als een politiek ijkpunt: het is de laatste grote financiële weging vóór het zomerreces én een opmaat naar de begrotingscyclus van het najaar. Zeker in een periode van oplopende publieke uitgaven, discussies over lastenverdeling en een kabinet dat over iedere euro opnieuw moet onderhandelen, is de Kamer er scherp op welke keuzes worden gemaakt. Niet alleen financiële noodverbanden, zoals het tijdelijk oplossen van financiële gevolgen voor gemeenten van beleid. Het debat over de Voorjaarsnota wordt daarmee zowel technisch als politiek een van de zwaartepunten van het parlementaire voorjaar.
Druk op de Kameragenda
De Tweede Kamer kampt in aanloop naar het zomerreces met een overvolle agenda. De stapeling van belangrijke debatten, beleidsvoorstellen en dertigledendebatten zorgt voor drukke vergaderdagen. Kamerleden en ambtenaren luidden recent de noodklok: er is simpelweg onvoldoende tijd om alles zorgvuldig te behandelen.
Een greep uit de onderwerpen die nog op de lijst staan: digitalisering, woningbouw, de staat van de gezondheidszorg, het onderwijs, de situatie in Gaza, defensie. Ook de behandeling van complexe dossiers zoals het nieuwe pensioenstelsel en de energietransitie staan op de planning.
Deze overvolle agenda betekent dat sommige debatten naar het najaar worden doorgeschoven, moeten worden samengevoegd of door de drukte soms van de lijst afvallen en opnieuw moeten worden aangevraagd. Dit leidt tot frustratie bij Kamerleden, die hun controlerende taak in het gedrang zien komen. Ook burgers en maatschappelijke organisaties merken dat urgente onderwerpen soms maanden blijven liggen.
NAVO-top en beperkt Kamerwerk
Op 24 en 25 juni 2025 is Nederland gastland voor de NAVO-top in het World Forum in Den Haag. Dit evenement brengt regeringsleiders, ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie en tal van veiligheidsdiensten bijeen. Om die reden worden er tijdens deze week beperkte vergaderactiviteiten in de Tweede Kamer gepland.
Zo zijn er geen commissiedebatten of technische briefings, en worden stemmingen grotendeels schriftelijk afgehandeld. Alleen essentiële vergaderingen zoals het vragenuurtje
en een enkel plenair debat gaan door. Hoofdelijke stemmingen worden doorgeschoven naar de week erna.
Deze NAVO-top vraagt veel van de beveiliging in Den Haag, en het is dan ook begrijpelijk dat de Kamer haar activiteiten aanpast. Tegelijk betekent het ook dat de al volle agenda nog verder onder druk komt te staan, zeker gezien de hoeveelheid wetgeving en debatten die vóór 4 juli moeten zijn afgerond.
De komende maanden beloven intensieve politieke discussies en besluitvorming over diverse belangrijke thema’s. Het is een periode waarin de Tweede Kamer en het Kabinet alle ballen in de lucht moet zien te houden, met het oog op de toekomst van Nederland.
Marcel Vonk